Tháng 10 Truyền thống trong kí ức thầy

Tháng 10 lại về trên từng con phố của mảnh đất Sài Gòn sôi động. Không khí nhẹ mát vẫn còn vương chút ẩm ướt của mùa mưa càng làm cái cảm giác mùa thu thoang thoảng trên từng tàn cây,góc phố.

Trên đoạn đường Pasteur thân quen ấy, mùa này lại chào đón thêm những bước chân mới, những ước mơ mới, cùng hòa vào từng dòng hoài bão lớn lao đang cuộn chảy trong ngôi trường này, trường Đại Học Kiến Trúc TP Hồ Chí Minh với những thăng trầm của lịch sử.

Những bước chân ấy, rồi mai sẽ tiếp tục bước trên con đường xây dựng ước mơ mà bao thế hệ đã trải qua. Thế hệ đàn anh đi trước, những con người với một thời tuổi trẻ sôi nổi và mạnh mẽ, đã để lại những ấn tượng mãi chẳng phai với không gian nơi đây, không gian của niềm tin, ước mơ, lòng nhiệt thành ... mãi bừng sáng. Cánh cửa mà họ đã bước qua, nay lại một lần nữa nhẹ nhàng hé mở với những bước chân mới, khung cửa Truyền Thống đang nhẹ nhàng xoay chiếc tay nắm cũ kĩ của mình.

 Truyền thống Kiến trúc: NHỮNG NGỌN LỬA NHỎ

Một thế hệ sinh viên nữa đã nhập trường, khóa 2011 … và một mùa Truyền thống nữa đang đến rất gần! Viết về Lễ hội Truyền thống Kiến trúc, người ta chỉ có thể chia sẻ cảm xúc của mình, những cảm nhận rất riêng từ góc nhìn của chính bạn … chứ không thể nói thay bao tầng bậc cảm xúc dâng tràn trong trái tim người Kiến trúc …

Thông thường, Lễ hội truyền thống kiến trúc được ấn định vào đêm thứ Bảy cuối cùng của tháng Mười. Có những năm, quy luật này bị phá vỡ do Truyền thống không được tổ chức hoặc bị hoãn lại đến cuối tháng Mười Một, đầu tháng Mười Hai. Có lẽ, khởi nguồn Lễ hội truyền thống có sự gần gũi với các vũ hội hoá trang, Haloween cuối tháng Mười ở phương Tây.
Cho dù diễn ra trong thời điểm nào, Truyền thống cũng để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng “dân kiến”, nhất là với những người đã đi qua Truyền thống ở nhìều vai trò khác nhau.

Những cảm xúc của mỗi người hoà trong dòng cảm xúc chung mang tên "Truyền thống Kiến trúc"

Tranh cổ động Truyền thống: sự phá cách giữa nghệ thuật hàn lâm và nghệ thuật đường phố (Graffity), luôn gây ấn tượng bởi ý tưởng và phương pháp thể hiện, đậm chất Kiến ...
 Với lũ sinh viên năm Nhất chúng tôi ngày ấy, sự háo hức hướng đến ngày Truyền thống nóng dần theo từng ngày. Khi mà những tấm panô, poster, tranh cổ động cho Truyền thống được dựng lên trong sảnh trường, băng-rôn bắt đầu buông trên các tầng Họa thất màu đỏ rực đầy “máu lửa”. Rồi các đàn anh xin thầy, cô vào lớp để giới thiệu Truyền thống, kêu gọi sử hưởng ứng, … Ngay cả thầy dạy Kiến trúc nhập môn của lớp chúng tôi cũng dành một khoảng thời gian không nhỏ để PR cho hoạt động này. 
Dẫu chỉ mới vào học vài tuần nhưng cảm tưởng như chúng tôi đang trôi bồng bềnh trong nhiều thứ cảm giác khó tả, vừa lạ lẫm vừa bí ẩn và kích thích sự khám phá, vừa như quen thuộc, gần gũi muốn hoà mình trong không khí sôi động đó. Chỉ mới tuần trước,chúng tôi rủ nhau ra “hẻm Xéo” trên đường Lê Lợi mua dụng cụ theo hướng dẫn của thầy cô dạy Đồ án Cơ sở, nào thước T, êke, giấy vẽ, bút chì, gôm, tẩy, … và cả norme (một loại thước để viết chữ - ngày đó, đường Nguyễn Đình Chiểu chưa nhộn nhịp như bây giờ). Vậy mà chỉ tuần sau sẽ phải nộp bài … Đó thực sự là một “áp lực”! Và cho đến những năm sau, chúng tôi mới hiểu hết ý nghĩa hai từ này qua hàng nửa tá những Bài tập lớn, hàng nửa chục Đồ án phải làm trong mỗi Học kỳ. 
Nhưng hãy tạm quên những “đường nét và chữ số” đang nhảy múa trong đầu lúc này (bài Đồ án cơ sở đầu tiên), Truyền thống đang gõ nhịp theo tiếng trống ngoài kia và những hoạt động ngày càng dày đặc mỗi buổi đến trường.
..............................

Người ta sẽ không bao giờ quên cái không khí sôi động và lung linh, huyền ảo của trường trong thời khắc đó ...

Lễ rửa tội trong một Truyền thống ở một thời đã xa ...








Cứ thế, mùa nối mùa, năm nối tiếp năm, Truyền thống Kiến trúc đã trở thành một hoạt động có ý nghĩa như quy luật không thể thiếu trong cuộc đời sinh viên kiến trúc. 
Tôi rất thích ý tưởng truyền thống 2009 – “Mùa thứ Năm”. Mỗi năm chỉ có 4 mùa theo sự tuần hoàn của vũ trụ, nhưng với sinh viên Kiến trúc còn có mùa thứ Năm, một mùa thật đặc biệt trong mỗi người Kiến trúc – để chờ đợi, để cùng nhau chia sẻ những ngọn lửa, dẫu nhỏ thôi … nhưng sẽ không bao giờ tắt!

Biểu tượng và chủ đề Truyền thống 2009 - Mùa thứ 5

Với Truyền thống, có những "điều không thể" sẽ thành hiện thực ... người Kiến trúc tin như vậy ...
 @ Bài viết của thầy Nguyễn Huy Văn -  giảng viên Khoa Kiến trúc 30/9/2011

Truyền Thống Kiến Trúc – Truyền thống của sáng tạo, tình thầy trò, nghĩa đồng môn…

Trường Kiến Trúc, có rất nhiều sinh hoạt rất đặc thù:

• Tình thầy trò (luôn xưng hô Thầy và xưng Con).
• Nghĩa đồng môn (Nègre và Patron).
• Luôn luôn gắn bó như anh em ruột thịt trong gia đình.
• Có những từ ngữ rất riêng như: Charrette, Ăn bài (đậu), Vớt, Vớt vớt, Thua bài (rớt)…

Những đặc thù đó, được sinh viên chấp nhận, lưu truyền và phát triển, lập tức, nó trở thành truyền thống.

 Lịch sử Lễ hội Truyền Thống Kiến Trúc
 + Lễ Hội Truyền Thống Kiến Trúc, có thể bắt đầu có từ năm 1958, vì trường Cao Đẳng Kiến trúc Saigon, thành lập từ 1954 (do các thầy học ở Beaux Art, Pháp) đem về, và hướng dẫn sinh viên làm.
Đầu tiên chỉ có lễ rửa tội, vài tiết mục văn nghệ, rồi thì nhảy đầm (mà bây giờ ta gọi là khiêu vũ).
  Do đó trang trí và triển lãm hết sức là quan trọng, và trưởng ban trang trí, để hết tâm trí làm sao cho độc đáo.
+ Đến năm 1966, bắt đầu thêm vô tiết mục: “lột áo tân Kiến Trúc Sư”.
+ Năm 1969 sinh viên Mai Thế Sơn K67 sáng kiến trò “đọc sớ” theo điệu vè sớ Táo Quân, kể lể nỗi khổ của sinh viên. Được anh em hoan nghinh, và thích thú.
Và mỗi Lễ Hội sau đó, đều “năn nỉ” anh Sơn đọc sớ, Mai Thế Sơn vì vậy có biệt danh
là Sơn thầy cúng!
Vai trò thầy cúng, trở thành không thể thiếu trong Lễ Hội Kiến Trúc.
+ Năm 1973, ban tổ chức Truyền Thống sáng kiến có “người Trời giáng thế” sau bài sớ. Sinh viên Võ Thành Chung K71 làm người trời, từ sân thượng của sảnh trường, đi vận thăng (hay còn gọi là tời dùng để tải ciment xây cất) giáng trần, chạy lên sân khấu, chào quan khách, rồi chạy về vận thăng kéo lên sân thượng. Một hình nộm giống anh Chung được ném xuống đất, kèm theo tiếng la hãi hùng.
Quan khách được một phen hốt hoảng.
Các sinh viên lại hoan nghinh và thích thú.

“Thầy cúng” Mai Thế Sơn

Huynh đệ Kiến Trúc
 + Năm 1975, sinh viên Phan Lạc Việt (quá cố) K70 sáng kiến thêm vô “Thần Kiến Trúc” với hình tượng là Rùa biểu tượng cho Charrette.
Anh em lại hoan nghinh và thích thú.
+ Năm 1979, Lễ Hội Truyền Thống được Minh Bò K65 và các ban tổ chức Truyền Thống hàng năm, lặp lại với một sườn bài khá chỉnh chu (kịch bản).

Minh SV với cây đàn
 Kịch bản Truyền Thống Kiến Trúc
Truyền Thống phải có chủ đề (lấy từ sự kiện nổi bật trong năm). Và chia làm 2 phần:
1. Phần Lễ:

Pháp sư – Vệ sĩ và Thần Kiến Trúc. Tất cả đều… không giống ai!

• Sau hồi trống khai hội.
• Pháp sư “không giống ai”, có 1 đội vệ sỹ hóa trang “cũng không giống ai”.
• Pháp sư cầu Thần Kiến Trúc giáng lâm, và sai Táo Kiến Trúc báo cáo tình hình của trường (mâu thuẫn giữa sinh viên và phòng Giáo vụ).
• Thần khuyên can, và ra lịnh cho vệ sỹ lùa sinh viên năm 1 lên rửa tội.
• Mời sinh viên năm cuối lên lột áo.
• Bàn giao Truyền Thống cho năm sau.
• Thần thăng.

Les Bunren
 2. Phần Hội:

• Các tiết mục ca múa nhạc kịch, của các năm tham gia, phải nằm trong 4 tiêu chuẩn: Hay – Vui – Lạ – Đẹp. 

Hậu Truyền Thống

• Ban Tổ chức họp lại ăn uống và rút kinh nghiệm.
  
  

Mỗi năm mỗi sáng kiến, và tất cả đều độc đáo.
Chứng tỏ rằng óc sáng tạo của sinh viên Kiến Trúc là vô bờ.
Xứng đáng với khẩu hiệu: “Thế giới trong lòng bàn tay Kiến Trúc Sư”. 
Minh Bò (tháng 11-2010)
  @ Bài viết của KTS."Minh Bò" Cựu sinh viên K65. Thầy - Đàn anh đã có hơn 20 năm tâm huyết với Truyền Thống Kiến Trúc.
Trích Facebook Truyền Thống Kiến Trúc 2011 -------------